استان کرمانشاه (به کردی: کرماشان) با مساحت ۲۴۶۴۰ کیلومتر مربع، هفدهمین استان جمهوری اسلامی ایران از نظر وسعت به شمار میرود. استان کرمانشاه که ۱/۵ درصد مساحت کشور را دربرمیگیرد، از استانهای غربی به شمار میآید که با کشور عراق مرز مشترک دارند. این استان از شمال به استان کردستان، از جنوب به استان لرستان و ایلام، از شرق به استان همدان و از غرب به کشور عراق محدود میشود. مرکز استان کرمانشاه، شهر کرمانشاه است. بر اساس آخرین تغیرات در 1390 استان کرمانشاه از، ۱۴ شهرستان، 31 شهر، 31 بخش و 86 دهستان تشکیل شده است در استان کرمانشاه ۳۰۰۰ اثر تاریخی برآورد شدهاست که ۷۱۶ اثر آن به ثبت آثار ملی و یک اثر به ثبت اثر جهانی رسیده است. در این میان بیستون به ثبت جهانی رسیده است . این استان در گذشته یکی از مراکز ساسانیان بودهاست و از همین دوره آثار بسیار زیاد و ارزشمندی در این استان مانند تاق بستان(طاق وسان)، کتیبه بیستون و معبد آناهیتا باقیماندهاست و در طی سدههای گوناگون نیز به دلیل جایگاه ویژه راهبردی کرمانشاه، این شهرستان دارای اهمیت ویژهای بودهاست. امروزه نیز از مهمترین شهرهای غرب ایران به شمار میرود. استان کرمانشاه یکی از استانهای کردنشین کشوراست. برخی از بزرگترین ایلهای کرد ایران نظیر ایل کلهر، ایل زنگنه و ایل سنجابی و ایل قلخانی در استان کرمانشاه زندگی میکنند. گویشهای گوناگون زبان کردی نظیر کلهری، جافی، کردی کرمانشاهی، لکی، سورانی، پاوهای، ژاو رودی، لهونی، بالاجوبی، اورامی و گوران از رایج ترین گونههای گویشی در استان کرمانشاه هستند. در این استان قومیتهای گوناگون دیگری نیز زندگی میکنند. کرمانشاه از دید گوناگونی آب و هوائی دارای تنوع زیادی است از لحاظ آب و هوایی دارای چهار فصل در یک زمان است برای نمونه قصر شیرین دارای آب و هوای گرم و سنقر و پاوه دارای آب و هوای سرد و کرمانشاه و اسلام آباد غرب دارای آب و هوای معتدل هستند. استان کرمانشاه از دیدگاه مذهبی نیز دارای گونهگونی بسیار زیادی است. به طور مثال پیروان کیشهای شیعه، سنی، اهل حق (یارسان)، نعمت اللهی، یهودی، مسیحی (ارمنی و آشوری) و بهاپی در این استان در کنار هم زندگی میکنند. زبان کردی و فارسی کرمانشاهی در شهر کرمانشاه از رایجترین زبانها میباشند. و در استان گویشهای کلهری، کردی کرمانشاهی، زنگنهای، سنجابی، گورانی، لکی، فارسی کرمانشاهی. هورامی و جافی در شهرهای جوانرود، روانسر، ثلاث باباجانی، بخشهایی از پاوه و سرپل ذهاب[۱۲] و ترکی آذربایجانی نیز در سنقر رواج دارد و همچنین زبان لکی درشهرستان هرسین، شهرستان صحنه و شهرستان کنگاور رواج دارد. " |