|
 |
تمدن ۱۷هزارساله را ؛ آب برد
نمايندگاني كه انتقال آب به قم را يكي از افتخارات دوران نمايندگي خود مي‌دانند و هيچ‌گاه به اراضي كشاورزي، باغ‌ها و تمدن‌هاي چندهزارساله‌اي كه قرباني اين اقدام آنها شده‌اند اشاره‌اي نمي‌كنند.
آب را با فشار نمايندگان به قم انتقال مي‌دهند.
بیش از 2هزار سنگ نگاره نابود و خرد شده‌اند.
امكان جابه جايي سنگ‌نگاره‌ها وجود ندارد .
ميراث فرهنگی هزينه انتقال سنگ‌نگاره‌ها را از وزارت نيرو بگيرد.
سد كوچري گلپايگان با هدف انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قمرود اجرا شد .
سد واژه‌اي است كه هميشه پاي نمايندگان در احداث آن درميان است.
سدسازي غيراصولي همچنان در كشور قرباني مي‌گيرد اما اين‌بار قرباني آن تمدن چندهزارساله اين كشور است كه در خواب غفلت مسئولان به زير آب مي‌رود. منطقه كوچري در گلپايگان را همه به سنگ‌نگاره‌هايي كه قدمت برخي از آنها به 17 هزار سال باز مي‌گردد، مي‌شناسند. بهشت سنگ‌نگاره‌هايي كه حالا درحال غرق شدن است و مي‌گويند مسئولان در فكر نجات بخشي آن هستند. حال پرسش اين است كه چگونه مي‌خواهند سنگ‌نگاره‌هايي را كه ديگر در زير آب هستند نجات دهند؛ آيا برای این اقدام كمي دير نيست؟ برخي نيز مي‌گويند شايد كوچري اولين موزه زيرآب كشور شود. در روزگاري كه هنرمندان و فعالان ميراث فرهنگي پريشان و نگران وضعيت موزه‌هاي كشور هستند و هر روز خبر واگذاري يك موزه به‌گوش مي‌رسد چگونه مي‌توان موزه‌اي زيرآب راه‌اندازي كرد؟
وجود 2هزار سنگ‌نگاره در كوچري
منطقه كوچري در شهرستان گلپایگان به بهشت سنگ‌نگاره‌های ایران مشهور است. پژوهش‌های انجام شده در منطقه کوچری منجر به کشف نزدیک به 2هزار سنگ‌نگاره و بوم سنگی شده است. بسیاری از سنگ‌نگاره‌های كشف شده در این منطقه از جنبه‌های گوناگونی همچون تاریخ خط، تاریخ صنعت، تاریخ هنر، نمادشناسی، بحث‌های اکولوژیکی تاریخی و گونه‌شناسی جانوری، مباحث انسان‌شناسی و ... مورد بررسی قرار گرفته که هر یک به نوبه خود بسیار حائز اهمیت است.
كشف 57 منطقه تاريخي در كوچري
چندي پيش کشف چندین محوطه باستانی و سکونتگاه‌های اقوام کوچ رو در این منطقه خبرساز شد و اهميت تاريخي كوچري را صدچندان كرد. شنيده‌ها حاكي از آن است كه تعداد محوطه‌های تاريخي به 57 عدد مي‌رسد. اما خوشحالي دوستداران ميراث فرهنگي از شنيدن اين خبر طولي نكشيد چراكه خبر آبگيري سد كوچري چون زهري كام‌شان را تلخ كرد.
انتقال آب از كوچري به قم
6 سال پيش طرح احداث سد كوچري گلپايگان با هدف انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قمرود شروع شد اما مسئله‌اي كه هيچ‌گاه به آن توجه نشد وجود محوطه‌هاي تاريخي ارزشمند بر سر راه اين سد بود.
هميشه پاي يك نماينده در سدسازي درميان است
سد واژه‌اي است كه هميشه پاي نمايندگان در احداث آن درميان است. نمايندگاني كه زمان انتخابات بدون درنظر گرفتن مسائل اكولوژيك و محيط‌زيستي وعده احداث سد را به مردم شان مي‌دهند و بعد از نشستن بر كرسي بهارستان نيز با چاشني سياست آب را به هركجا كه بخواهند انتقال مي‌دهند. در اين ميان اين محيط‌زيست كشور است كه قرباني اين وعده‌هاي غيركارشناسي مي‌شود.
انتقال آب با فشار سياست به قم
قم يكي از استان‌هايي است كه درچند سال اخير شاهد انتقال آب از ديگر استان‌هاي كشور به آن با فشار نمايندگانش در بهارستان بود‌ه‌ايم. نمايندگاني كه انتقال آب به قم را يكي از افتخارات دوران نمايندگي خود مي‌دانند و هيچ‌گاه به اراضي كشاورزي، باغ‌ها و تمدن‌هاي چندهزارساله‌اي كه قرباني اين اقدام آنها شده‌اند اشاره‌اي نمي‌كنند.
سدكوچري درحال آبگيري است
به‌گزارش پايگاه اطلاع‌رسانی نماینده قم، احمد‌امیرآبادی گفته است: انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قمرود از حدود 2 سال پیش آغاز شده که برای بهره‌برداری کامل از آن باید سد مخزنی کوچری به اتمام برسد. امیرآبادی افزود: برای اتمام انتقال آب به قم کارهای خوبی صورت گرفته و ساخت سد کوچری پیشرفت خوبی داشته است. 25 میلیارد تومان اعتبار برای تملک نیاز داشتيم که این اتفاق نیز افتاد و تملک روستای کوچری نیز انجام شده و سد در حال آبگیری است. وی با توجه به اهمیت حیاتی سد کوچری به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم و ضروری در مسیر تکمیل کامل چرخه پروژه آبرسانی قم، پیگیری‌های موثر از طریق استان و دولت برای تامین منابع مالی مورد نیاز در ساخت این سد را ضروری دانست و گفت: ما نمایندگان استان نیز در حال پیگیری هستیم تا به زودی مشکل پیمانکاران برای تامین منابع مالی این پروژه حل شود. آب ذخیره شده در سد کوچری توسط خط لوله‌ای به طول 108 کیلومتر به تصفیه‌خانه دودهک انتقال يافته و از آنجا توسط خط لوله‌ای به طول 72 کیلومتر به شهر قم خواهد رسید. در مسیر این خط لوله شهرهای خوانسار ، گلپایگان ، خمین ، محلات ، نیم ور ، سلفچگان و ساوه نیز از آب انتقال یافته بهره‌مند خواهند شد.
نابودي سنگ‌نگاره‌هاي 17 هزار ساله
دکتر محمد ناصری فرد، پژوهشگر سنگ‌نگاره‌های ایران چندي پيش به مهر درباره سنگ‌نگاره‌هاي كوچري گفته بود: مطلع شدیم که افرادی در حال نابود کردن سنگ‌نگاره‌های تیمره هستند و پس از حضور در این منطقه در نهایت شگفتی متوجه شدم بیش از 2هزار سنگ نگاره که قدمت بعضی از آنها به ۱۷ هزار سال قبل می‌رسد نابود و خرد شده‌اند. ناصری فرد با بیان اینکه طی سالهای اخیر عامل انسانی باعث از بین رفتن بیش از 6 هزار اثر تاریخی در سنگ نگاره‌های تیمره شهرستان خمین شده است، بیان داشت: توسعه سد در منطقه گلپایگان، طرح انتقال آب از سد کوچری، احداث جاده و احداث سدهای خاکی شهیدآباد، لوزدر و فرنق بسیاری از سنگ‌نگاره‌های منطقه تیمره را نابود کرده است.
ميراث فرهنگی هزينه انتقال سنگ‌نگاره‌ها را از وزارت نيرو بگيرد
متاسفانه در سفری که چند هفته پیش به منطقه داشتم، آشکارا شاهد تخریب و به زیرآب رفتن برخی از این سنگ‌نگاره‌های غیرقابل ارزشگذاری بودم که در بی‌تفاوتی و انفعال کامل در حال رخ دادن است. به‌نظرم سازمان میراث فرهنگی باید با هزینه وزارت نیرو این سنگ‌نگاره‌ها را جمع‌آوری و در یک موزه در جنب سد کوچری گلپایگان نگهداری می‌کرد که حتی این اقدام هم انجام نشده است! چرا؟این همه بی‌تفاوتی در دستگاه‌هایی که باید حافظ تاریخ و فرهنگ این کشور باشند، ناشی از چیست؟!
امكان جابه جايي سنگ‌نگاره‌ها وجود ندارد
معاون ميراث فرهنگي اصفهان در گفت‌وگو با «قانون» دراين‌باره مي‌گويد: حدود 6 سال پيش عمليات سدسازي در منطقه كوچري شروع شد. آب منطقه‌اي تهران به‌عنوان مجري اين پروژه است. مكاتبات بسياري با آب منطقه‌اي درباره سنگ‌نگاره‌ها داشته‌ايم.
ناصر طاهري ادامه مي‌دهد: باتوجه به‌وجود سنگ‌نگاره‌ها در بستر طبيعي صخره و سنگ امكان جابه جايي وجود ندارد؛ آنها با محيط پيرامون خود هم‌پيوند شده‌اند. بستري كه اين سنگ‌نگاره‌ها در آن قرار دارند يكي از ارزش‌هاي آنهاست و با جدا كردن از ارزش آنها كاسته مي‌شود. تاكنون اين سنگ‌نگاره‌ها ارزشگذاري نشده‌اند، اصولا ارزش آنها به پيشينه تاريخي و فرهنگي است كه نشان از تاريخ و تمدن بشري دارد.
او مي‌افزايد: در آن زمان با شركت آب منطقه‌اي مكاتبه‌اي كرديم، در جواب اعلام كردند با پژوهشكده ميراث فرهنگي قرارداد مطالعه و نجات بخشي را منعقد كرده‌اند و درحال مطالعه اين طرح هستند. به پژوهشكده اطلاع داده‌ايم كه آبگيري سد را شروع كرده‌اند ولي اداره ميراث فرهنگي اصفهان از نتيجه پژوهش آگاه نيست و بايد از مسئولان در پژوهشكده ميراث فرهنگي سوال شود.
طاهري با اشاره به اينكه طرح نجات‌بخشي اين سنگ‌نگاره‌ها مطرح است، عنوان مي‌كند: دو راه حل پيشنهاد مي‌شود؛ راه اول این است که مي‌توان اين سنگ‌نگاره‌ها را به مكاني به‌عنوان موزه براي محافظت انتقال داد و راه‌حل ديگرمشخص کردن محل مستندسازی و جانمایی سنگ نگاره ها روی نقشه است. با اين كار در آينده مي‌توان از اين منطقه به‌عنوان موزه زير آب استفاده و بهره‌برداري كرد.
او يادآور مي‌شود: طبق مصوبه هيات وزيران بايد در مرحله امكان‌سنجي طرح‌هاي بزرگ و ملي از ميراث فرهنگي درباره شرايط و ضوابط محوطه‌هاي تاريخي استعلام شود كه اين كار انجام نشده است.
نجمه جمشيدي
کشف آثار 70 هزارساله در کردستان
کاوش های باستان شناسی در غارها و پناهگاه های سنگی دره رودخانه سیروان در استان کردستان به کشف آثار شکارگران عصر سنگ وغارنشینان اولیه منجر شد.
روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری فریدون بیگلری سرپرست تیم باستان شناسی با اعلام این خبر گفت: کشف آثاری از چند دوره پارینه سنگی درکردستان نشان می دهد که شکارگران اولیه از پیش از چهل هزار سال پیش تاحدود دوازده هزارسال پیش در دره رودخانه سیروان می زیستند.
بنا به گفته سرپرست این تیم باستان شناسی آثار یافت شده شامل ابزارهای سنگی، استخوان حیوانات شکار شده و بقایای اجاق است که مربوط به دوره های پارینه سنگی میانی، پارینه سنگی جدید و فراپارینه سنگی است.
بیگلری افزود:این مجموعه غار و پناهگاه در امتداد رود خانه سیروان و نزدیک روستای ناو در شهرستان سروآباد واقع شده اند و کاوش های انجام شده در سه مکان باعث کشف این بقایای مهم شده است.
وی گفت : برای نخستین باراطلاعات ارزشمندی از شیوه زندگی ،شکار و فرهنگ های ابزارسازی این جوامع اولیه شکارگر و گردآورنده خوراک را در اختیار پژوهشگران قرار می دهد.
به گفته این باستان شناس یکی از یافته های مهم دراین فصل از پژوهش های میدانی شناسایی و کاوش یک پناهگاه صخره ای بنام ' مرو' با آثاری از دوره پارینه سنگی میانی است که احتمالا بین چهل تا بیش از هفتاد هزار سال قدمت دارد.
بیگلری گفت: بررسی های اولیه بقایای جانوری نشان می دهد که ساکنان این پناهگاه در کوهستان شاهو و ارتفاعات مشرف به دره سیروان به شکار بزکوهی و احتمالا قوچ
می پرداختند که بقایای سنگواره آن ها با آثار سوختگی و شکستگی همراه با ابزارهای سنگی ،کشف شده است.
وی خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه سنگواره انسان های این دوره در غارهای بیستون و شانیدر یافته شده، ساکنان این دوره منطقه نیز احتمالا از نوع انسان نئاندرتال بوده اند که در حدود چهل هزار سال پیش نسل آنها منقرض شده است.
به گفته بیگلری با انقراض این انسان ، انسان هوشمند جدید وارد منطقه شده که آثار سکونت آنها در دو مکان دیگر درهمین ناحیه یافت شده است.
کاوش های باستان شناسی غارهای رودخانه سیروان با مجوز سیدمحمدبهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صورت گرفت.
زن 7 هزار ساله تهران در خانه جدید
اسکلت بانوی هفت هزار ساله تهران از امروز (یکشنبه) به مدت 50 روز در بخش ایران باستان موزه ملی ایران رونمایی شد.
بانوی هفت هزار ساله ایران صبح امروز (6 دی ماه) آغوش خود را برای بازدید 50 روزه به روی مردم گشود تا در کنار آن، حدود 34 شیء دیگر که در کاوشهای خیابان مولوی به دست آمده بود نیز در نمایشگاه کشفیات باستان‌شناسی آثار هفت هزار ساله در معرض نمایش قرار داده شد.
به گفته «جبرییل نوکنده»، رییس موزه ملی ایران، این نمایشگاه قرار است تا پایان دهه فجر در این بخش از موزه ملی ایران دایر باشد و در صورتی که نمایشگاه دیگری جایگزین آن نشد، مدت آن تا نوروز تمدید می‌شود.
در این نمایشگاه علاوه‌بر 5 قطعه سفال شکسته منقول 7هزار ساله، 29 ابزار سنگی به نمایش درآمده‌اند که 17 قطعه‌ی آن متعلق به 8 هزار و 500 سال پیش و مابقی ابزارهای سنگی، هم‌دوره با زن 7 هزار ساله هستند، ازجمله ظرف سالمی که بالای سر این بانوی 7 هزار ساله به دست آمده بود
«حمیده چوبک»، رییس پژوهشکده باستان‌شناسی نیز در گفت‌وگو با ایسنا در ابتدا با تاکید بر اختصاص هزینه‌ای حدود 100 میلیون تومان برای کاوش، انتقال و تجهیز این نمایشگاه اظهار کرد: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، پیگیری‌ها و مکاتبات خود را برای ایجاد سایت موزه در منطقه مولوی و محل کشف این بانوی 7 هزار ساله با رییس سازمان زیباسازی ادامه می‌دهد تا در صورت امکان این اتفاق رخ دهد و اسکلت به محل کشف نخست خود بازگردد.
وی تاکید کرد: در صورت انجام این پیگیری‌ها، چیزی حدود 3 سال زمان نیاز است تا شرایط را برای انتقال دوباره اسکلت بانوی 7 هزار ساله به محل کشف خود منتقل کنیم و بر اساس برنامه‌ریزی اولیه ایجاد سایت موزه در منطقه صددرصد انجام شود.
او در پاسخ به پرسشی درباره تعجیل در انتقال این اسکلت به موزه و تصمیم‌گیری رییس سازمان میراث فرهنگی در مدتی کوتاه برای این پروژه تاکید کرد: هیچ تعجیلی در انتقال اسکلت نداشتیم و همه کارها را بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده و با دقت انجام دادیم. متاسفانه گاهی اوقات بحث‌هایی برای سیاه‌نمایی اقدامات مسوولان دولتی انجام می‌شود که این بحث نیز پیرو همان اتفاق است.
وی اظهار کرد: معتقدیم متخصصان مرمت حرف آخر را می‌زنند، نه این که ما مجبور باشیم بر اساس فشار افکار عمومی اقدامی به این مهمی را انجام دهیم.
«چوبک» همچنین درباره احتمال حفاری‌های غیرمجاز در محوطه کشف اسکلت توسط مردم و مغازه‌داران منطقه خیابان مولوی اظهار کرد: خوشبختانه یک پوشش دو تا سه متری از انباشته‌های -خاک و سنگ روی محوطه را پوشانده است که امکان هر عملیات غیر مجازی را به صورت کلی می‌گیرد با این وجود اداره کل میراث فرهنگی استان تهران و یگان حفاظت این اداره کل همچنین NGOها چشم و گوش بیدار ما هستند و در صورت انجام هر گونه خلافی آن را به سرعت متوقف می‌کنند.
وی تاکید کرد: تضمین می‌کنم که در اولین فعالیت‌های غیر مجاز در لایه‌های باستانی خیابان مولوی ما خبردار شده و جلو هر نوع اقدام غیر مجازی را می‌گیریم و به مجرد این که کوچکترین اطلاعی پیدا کنیم وارد عمل می‌شویم. مطمئنا اگر تمام مسوولان وظیفه خود را رعایت کنند، مردم نیز فرهنگ سازی مناسبی برای حفاظت از میراث فرهنگی کشور در خود نهادینه شده دارند.
رییس پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه گفت: درخواست از سازمان زیباسازی فقط مربوط به بستن تفاهم‌نامه با سازمان میراث فرهنگی نیست، بلکه باید بتوانند در برنامه‌های سال 94 ادامه کاوش‌ها در منطقه را پیش‌بینی کنند و یک استراتژی شهری در این زمینه داشته باشند، چون کاوش در وسط شهر و در مکانی که مردم همیشه رفت و آمد دارند بسیار متفاوت با کاوش در محوطه‌های باستانی است که در مناطق بیابانی قرار گرفته‌اند.
او همچنین درباره تبلیغات برای معرفی این زن هفت هزارساله و جذب مردم برای بازدید از این اسکلت اظهار کرد: ما همه تلاش خود را در این زمینه می‌کنیم هر چند هزینه و پول زیادی نیاز دارد، ما باید باور داشته باشیم که تهران هویت و تمدنی بسیار غنی دارد فکر می‌کنم که مردم هم دوست دارند که بدانند چه تمدنی داشته‌اند. در حال حاضر معتقدم این یافته‌ها در جای درست خود قرار گرفته‌اند.
سیدمحمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به همراه دکتر حسن کریمیان، معاون فرهنگی دانشگاه تهران نمایشگاه کشفیات باستان‌شناسی آثار هفت هزار ساله را افتتاح کردند.
تعداد زیادی از باستان شناسان پیشکسوت در افتتاح این نمایشگاه حضور داشتند. همچنین «مهسا وهابی»، کاشف اولیه ظروف قدیمی 400 ساله در خیابان مولوی نیز در نمایشگاه حضور داشت.
شناسایی یک روستای 7 هزار ساله در لرستان
بررسی و شناسایی دهستان سیلاخور دورود لرستان با هدف دست یابی به اطلاعات پایه و درست برای تهیه نقشه و پراکندگی آثار باستانی و میراث فرهنگی دشت پهناور سیلاخور انجام شد.
احمد پرویز سرپرست هیات شناسایی دشت سیلاخور با اعلام این خبر خاطرنشان ساخت: قدیمی ترین محوطه های شناسایی شده درکف دشت سیلاخور دارای سفال موسوم به" باغ نوخرم آباد" هستند که با دهکده های هفت هزارساله همزمانی پیدا می کنند.
او گفت: نتیجه نهایی این برنامه علاوه بر تعیین دقیق موقعیت مکانهای باستانی و شناخت بهتر آثار اهمیت ویژه ای در پژوهش الگوهای اسکان و گاهنگاری آنها ،شناسایی زیست بوم باستانی ، تاریخ تحولات سیاسی فرهنگی انسان ها و نگاشتن گذشته و تاریخ بخشهایی از این حوزه دارد.
به گفته این باستان شناس،یافته های بدست آمده شامل بقایای معماری و آثاری ازموادفرهنگی قابل مشاهده سطحی است که به کمک ان و با کاوشهای باستان شناختی و بررسی منابع مکتوب و بستر جغرافیایی منطقه می توان بخش مهمی از گذشته و تاریخ منطقه را بازسازی کرد.
پرویز در ادامه گفت : در بررسی دشت سیلاخور به مدارک مربوط به سبکهای معماری ،منابع تاریخی ،شجره شناسی ،اظهارات سیاحان،سفرنامه ها ،اسناد و فرامین حاکمان ، طرح ها، نقشه ها و تصاویر قدیمی ،هوایی و ماهواره ای، واحدهای ژئومورفولوژی منطقه، زمین سیما و چشم اندازهای آن، مطالعه خواص هیدرودینامیکی و خصوصیات هیدروژئولوژیکی سازندها از نظر تأثیر آنها بر کیفیت آبهای زیرزمینی ، مطالعه پدیده کارست و ذخائر آبخوان درگستره مورد نظر توجه ویژه ای شده است .
او افزود:اغلب استقرارگاه ها در کنار رودخانه های سیلاخور و تیره و چشمه های کارستی قرار دارند که به دلیل وفور آب و خاک بسیار حاصلخیز شاهد بیشترین برپایی استقرارهای کهن در دشت سیلاخور هستیم .
این باستان شناس تصریح کرد:اغلب محوطه های این منطقه بزرگ و در دوره های طولانی مدت دارای استقرارهای دائمی و یکجانشین بوده است ومی توان گفت که
این دشت در مقایسه با دیگر نواحی منطقه بیشترین جمعیت ها را در دوره های کهن در خود جای داده است .
به گفته پرویز، چمنزارهای این منطقه برای دامداران کوچرو بسیار مساعد بوده و قابلیت کشاورزی وسیع و جذب استقرارهای پرجمعیت را داشته است.
این باستان شناس در گفت وگو با خبرنگار سایت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری (richt.ir)همچنین تاکیدکرد:در حال حاضر، می توان چنین گفت که قدیمی ترین محوطه های شناسایی شده در کف دشت سیلاخور دارای سفال موسوم به «باغ نو خرم آباد» هستند، که با دهکده های هفت هزارساله همزمانی پیدا می کنند.
بررسی و مطالعه مقدار قابل توجهی از سفال های دشت سیلاخور ،فراوانی گونه ها و تنوع در نقشمایه ها و دیگر تغییرات جزئی تر، تداوم استقراری و شناخت تمدنی پویا را در طول چندین هزاره امکان پذیر ساخته است.
پرویز درهمین حال ابراز امیدواری کرد که گزارش بررسی و شناسایی دشت سیلاخور نقطه آغاز مجدد انجام پژوهش های جدید و مطالعات تکمیلی باستان شناسی شهرستان پرسابقه و تاریخی بروجرد و دورود باشد که نکات مبهم و نادانسته فراوانی درخود نهفته دارد.
او با اشاره به اهمیت تهیه این اطلاعات در جامعه رو به توسعه ایران که فراوانی آثار باستانی آن شگفت انگیز و کم نظیر است،گفت : نتایج نهایی این بررسی موجب شفاف تر شدن روابط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با دیگر سازمان ها و نهادهای دخیل در جریان توسعه کشور شده و به آنها کمک می کند تابا در اختیار داشتن اطلاعات نقشه باستان شناسی برای پروژه های بلند مدت خود برنامه ریزی کنند.
بررسی و شناسایی دشت سیلاخور با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و درمدت یک ماه صورت گرفت.
